«Λουκής Λάρας», Δ. Βικέλα  Α Κεφάλαιο - Μέρος 3ο

             Τα πρώτα που ακούστηκαν για την επανάσταση ήρθαν σε εμάς κατά την μεγάλη Τεσσαρακοστή. Τι Τεσσαρακοστή και τι Πάσχα ήταν εκείνο! Πηγαίναμε συχνά στην εκκλησία, καθόσον μάλιστα εκεί μεταδιδόταν οι ειδήσεις, συχνά ψεύτικες, συνήθως διογκωμένες αλλά  εντέλει οι μόνες ειδήσεις που μαθαίναμε. Και ας μην υποθέσει κανείς, ότι η έγνοια μας για αυτά μας αποσπούσε τον νου από τις εκκλησιαστικές τελετές. Το αντίθετο! Το θρησκευτικό συναίσθημα ήταν ισχυρό τότε και τα παθήματα του γένους έπαιρναν για μας σάρκα και οστά, να το πούμε έτσι, στα πάθη του Χριστού και οι κατανυκτικές ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας εκπροσωπούσαν την ψυχική κατάσταση στην οποία βρισκόταν το εκκλησίασμα.

             Από τα μέσα της Μεγάλης Εβδομάδας διαδόθηκαν άσχημες φήμες. Ακούσθηκαν ότι ελάμβαναν χώρα και φυλακίσεις και δημεύσεις και σφαγές στην Κωνσταντινούπολη, ότι πολλοί από τους πρόκριτους αποκεφαλίστηκαν.  

Σφαγές στην Κωνσταντινούπολη (1821) - Τιμή στο 1821 (timisto1821.gr) 

             Την Κυριακή του Πάσχα μάθαμε ότι θανατώθηκε και ο Μέγας Διερμηνεύς, ο Μουρούζης. Ο τρόμος  που προκαλούσαν οι αλλεπάλληλες αυτές ειδήσεις έριχνε ένα πέπλο πένθους στα χαρμόσυνα της Ανάστασης τροπάρια. Μετά από λίγες μέρες διαδόθηκε μια φοβερή και τρομερή είδηση: Ο Πατριάρχης κρεμάστηκε! Το πτώμα του δόθηκε για βεβήλωση στους  Εβραίους! Και μας θέρισε την καρδιά η είδηση και μας έκοψε τα γόνατα!
(εικ. 3)

             Διότι μας κυρίευε ένα διπλό αίσθημα όλους μας. Η φρίκη που σε κάθε χριστιανό, σε κάθε Έλληνα προξενούσε η ιεροσυλία κατά του ιερού προσώπου του Πατριάρχη, του Εθνάρχη. Και η συναίσθηση ότι κανενός πλέον από εμάς η ζωή δεν ήταν εξασφαλισμένη. Εάν αυτή η εξουσία του Σουλτάνου αποτολμούσε τέτοιες πράξεις στην πρωτεύουσα κατά των ηγετών, κατά των προκρίτων του γένους, ποιους κινδύνους διατρέχαμε εμείς οι ασήμαντοι ραγιάδες από την αχαλίνωτη θηριωδία των Τούρκων της Σμύρνης και πολύ περισσότερο αυτών της Ανατολής;  

             Είχαν ήδη προ ημερών αρχίσει να συγκεντρώνονται γύρω από την Σμύρνη άτακτες ομάδες οπλισμένων που τους  τραβούσε από την Ανατολή η δίψα  του αίματος και της λεηλασίας. Ο πασάς φαινόταν ακόμα να ενδιαφέρεται για την ασφάλεια των κατοίκων  και κρατούσε έξω από την πόλη τα θηρία εκείνα.  Αλλά το ότι ήταν κοντά ξάναβε και ξεσήκωνε τους  Τούρκους της πόλης. Αυτοί γίνονταν μέρα με την μέρα απειλητικότεροι και από τις απειλές περνούσαν στις  πράξεις. Το χέρι κατέβαινε συχνά στο μαχαίρι και άρχιζε το μαχαίρι να βγαίνει εύκολα από την θήκη και πολλοί αθώοι πληγώθηκαν και κάποιοι θανατώθηκαν στους δρόμους της Σμύρνης.

             Αλλά αυτά ήταν οι αρχές της θυσίας. Έπειτα, ακολούθησαν οι θυσίες, τα όργια της λύσσας, οι σφαγές και οι εμπρησμοί και οι αιχμαλωσίες, όχι μόνο στους δρόμους και στις αγορές και στα σπίτια των Χριστιανών αλλά και κάτω από τις σημαίες των Προξενείων και πάνω σε αυτά ακόμη τα ευρωπαϊκά πλοία, από τα οποία εκατοντάδες φυγάδες αρπάχτηκαν και σφάχτηκαν. Αλλά αυτά τα πληροφορήθηκα αργότερα. Δεν τα είδα και δεν θέλω να γράφω παρά μόνο ό,τι είδα και υπέφερα.

            Πολλοί παρόλα αυτά, από τις πρώτες ημέρες, άρχισαν να φεύγουν κρυφά. Κάθε σχεδόν μέρα μαθαίναμε ότι έγινε άφαντος κάποιος  από τους γνωστούς μας. Τι έπαθε! Μην τον σκότωσαν; Μην κρύβεται φοβισμένος; Γινόταν στο τέλος γνωστή η φυγή του. Το παράδειγμα εκείνων που έφευγαν και ο φόβος των καθημερινά αυξανόμενων κινδύνων  δεν μας άφηναν να ησυχάσουμε, τον πατέρα μου και εμένα. Μας κατέλαβε ακατάσχετος πόθος φυγής. Άλλο δε σκεφτόμασταν, μόνο πώς να φύγουμε.

             Τα πράγματα μέρα με τη μέρα γίνονταν δυσκολότερα. Οι Τουρκικές αρχές δεν επέτρεπαν πλέον την αναχώρηση των ραγιάδων. Λεγόταν μάλιστα - αλλά δεν θέλαμε ακόμη να το πιστέψουμε -  ότι οι πρόξενοι πήραν διαταγές  να διώχνουμε εκείνους που προσέφευγαν στα ξένα πλοία. Δεν το πιστεύαμε κι όμως ήταν αλήθεια. Ευτυχώς βρέθηκαν και πρόξενοι και πλοίαρχοι εύσπλαχνοι που δεν ήθελαν να γίνουν προμηθευτές σφαγίων για τους Τούρκους.        

             Εκείνες τις ημέρες έφτασε στη Σμύρνη ένας παλιός φίλος του πατέρα μου,  ο καπετάν Βιζβίλης, κυβερνήτης πλοίου με ρωσική σημαία. Ανακουφίστηκε ο πατέρας μου, όταν ένα πρωί  τον είδε να μπαίνει στο Χάνι μας για επίσκεψη. Ο καλός πλοίαρχος ερχόταν να μας προσφέρει το πλοίο του. Μέσα σε τρεις μέρες μετά την παράδοση του φορτίου υποσχέθηκε  να μας μεταφέρει στη Χίο.

             -Στη Χίο; Φώναξα, όταν μου εκμυστηρεύτηκε ο πατέρας μου την απόφασή του. Μήπως εκεί θα είμαστε πιο ασφαλείς από εδώ;

             -Εκεί θα είμαστε όλοι μαζί, με την μητέρα σου και τις αδελφές σου. Ή θα σωθούμε μαζί τους ή όλοι μαζί ας καταστραφούμε.

  1820 1821 Goleta ALCANCE luego Escobedo despues Patria Stock Photo - Alamy  

             Εν τω μεταξύ ετοιμαζόμασταν. Αλλά ούτε καιρό για προετοιμασίες είχαμε ούτε θέλαμε να προδώσουμε με άκαιρα μέτρα το μυστικό μας σχέδιο. Τα εμπορεύματα αποφασίσαμε να τα παρατήσουμε στο έλεος του Θεού και τις ανείσπραχτες οφειλές των οφειλετών μας στην συνείδησή τους, αν σώζονταν και εκείνοι. Συγκεντρώσαμε όσα μπορέσαμε χρήματα και την τρίτη μέρα με καρδιά που έτρεμε περιμέναμε την δύση του ήλιου, όπως είχαμε συνεννοηθεί με τον φίλο μας τον πλοίαρχο.  

(Για την αναζήτηση σημασιών άγνωστων λέξεων του πρωτοτύπου σε λεξικά, την αναζήτηση σχετικών εικόνων από το διαδίκτυο και την απόδοση του παραπάνω αποσπάσματος από την καθαρεύουσα στην Νέα Ελληνική εργάστηκαν οι μαθητές των περυσινών Γ2 και Γ4 του Γυμνασίου Γαζίου: Κορίνα Κοκκινάκη, Ελευθερία Κεφαλογιάννη. Φιλολογική επιμέλεια: Βλασία Διαμαντή)  

Συνεχίζεται.....