Ενημερωτικές δράσεις στο σχολείο μας στα πλαίσια της πρόληψης της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών
"Κάλλιον τό προλαμβάνειν παρά τό θεραπεύειν.(;)"
Μια από τις φοβερότερες μάστιγες, που εμφανίστηκαν στην ιστορική πορεία της ανθρωπότητας, είναι τα «ναρκωτικά». Στις ημέρες μας όλοι οι λαοί του λεγόμενου πολιτισμένου κόσμου παρακολουθούν έντρομοι την ταχύτατη εξάπλωση της χρήσης των ναρκωτικών ιδιαίτερα μεταξύ των νέων ανθρώπων. Πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά πανανθρώπινα κοινωνικά και πολιτισμικά φαινόμενα της εποχής μας, το οποίο περικλείει τεράστιους για τον άνθρωπο κινδύνους. Κυοφορεί τον αργό πνευματικό θάνατο και τον εκφυλισμό του νέου ανθρώπου.
Σύμφωνα με σημερινά επίσημα στοιχεία 80 εκατομμύρια Ευρωπαίοι 15 ? 64 ετών (δηλαδή, το 10% του πληθυσμού της Ευρώπης) κάνουν χρήση ινδικής κάνναβης. Από αυτούς τα 17 εκατομμύρια είναι νέοι άνθρωποι ηλικίας 15 ? 34 ετών. Στη χώρα μας ο ακριβής αριθμός των τοξικομανών είναι άγνωστος. Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία αναφέρουν τον αριθμό των ~20.000 τοξικομανών, ενώ άλλοι μελετητές τούς ανεβάζουν σε 50 ? 70 χιλιάδες κι άλλοι σε περισσότερους, συνυπολογίζοντας και τις δραματικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην κοινωνική ζωή της χώρας μας. Σύμφωνα, μάλιστα, με στοιχεία της Αστυνομίας, το 60% από εκείνους που κάνουν χρήση ναρκωτικών (και μαλακών και σκληρών) είναι νέοι ηλικίας 13 ? 20 ετών.
Ανήσυχη η σχολική μας κοινότητα για την εξάπλωση που παρουσιάζει στις μέρες μας το φαινόμενο των ναρκωτικών στον τόπο μας και ειδικά στο χώρο της νεολαίας και των σχολείων μας προχώρησε στη διοργάνωση μιας σειράς ενημερωτικών δράσεων με στόχο την ενημέρωση μαθητών, καθηγητών και γονέων σχετικά με τη χρήση των ναρκωτικών και τους τρόπους αντιμετώπισης αυτού του ?καυτού? κοινωνικού προβλήματος.
Στα πλαίσια αυτών των εκδηλώσεων το Γυμνάσιό μας έλαβε την πρωτοβουλία να καλέσει ειδικούς που ασχολούνται με το πρόβλημα των ναρκωτικών είτε ως ειδικοί επιστήμονες, ψυχολόγοι ή κοινωνικοί λειτουργοί, είτε ως στελέχη των διωκτικών αρχών, υπεύθυνοι του τομέα της δίωξης ναρκωτικών, προκειμένου να ενημερώσουν μικρούς και μεγάλους για τις σημερινές διαστάσεις του φαινομένου στον τόπο μας, τα είδη των ουσιών που χρησιμοποιούν οι τοξικομανείς, τα συμπτώματα από τη χρήση τους, τα αίτια που προκαλούν και συντηρούν το φαινόμενο, τις ατομικές και κοινωνικές συνέπειες από τη χρήση ναρκωτικών ουσιών και, τέλος, τους τρόπους διάγνωσης και πρόληψης.
Συγκεκριμένα, στις 25 Οκτωβρίου 2016 το Γυμνάσιό μας επισκέφθηκε η κ. Ειρήνη Στρατάκη, Κοινωνική Λειτουργός, από το ΚΕΣΑΝ Ηρακλείου, Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Ηρακλείου Κρήτης, η οποία μίλησε στους καθηγητές του σχολείου μας για τη χρήση ναρκωτικών από νέους της εφηβικής ηλικίας και εστίασε στα συμπτώματα που προκαλεί η χρήση ουσιών στους εφήβους, στους λόγους που ωθούν έναν έφηβο σε αυτού του είδους την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά και, κυρίως, στο πώς μπορούμε να προλάβουμε το κακό, ώστε να μην μπούμε στη δυσάρεστη και επώδυνη διαδικασία να διαγνώσουμε το πρόβλημα. Σύμφωνα με την κ. Στρατάκη, τα ναρκωτικά συνιστούν μια πολύ επικίνδυνη και ελκυστική πρόκληση για έναν άνθρωπο που αντιμετωπίζει έντονα ψυχο-κοινωνικά προβλήματα ή βρίσκεται σε ένα δύσκολο σταυροδρόμι της ζωής του. Και ο έφηβος μαθητής του Γυμνασίου διανύει, ίσως, την πιο κρίσιμη και δύσκολη φάση της ζωής του, τη φάση της ενηλικίωσης, των μεγάλων σωματικών-βιολογικών αλλαγών, της εμφάνισης των πρώτων ερωτικών σκιρτημάτων και απογοητεύσεων, των έντονων ψυχο-συναισθηματικών διακυμάνσεων και ανασφαλειών και, τέλος, της μετάβασης από την ανεμελιά και την επιπολαιότητα της παιδικής ηλικίας στις αυξημένες υποχρεώσεις και στις σοβαρές και υπεύθυνες αποφάσεις της πρώτης νιότης για το μέλλον που, αναμφίβολα, οδηγούν τον έφηβο στην ωριμότητα αλλά, παράλληλα, εντείνουν την ψυχική του φόρτιση και του προξενούν υπερβολικό άγχος. Γι? αυτό και οι πιθανότητες να περάσει ο ανασφαλής και αγχωμένος έφηβος στην παραβατικότητα των ουσιών είναι αυξημένες.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η ενημέρωση που έγινε σε μαθητές, καθηγητές και γονείς του σχολείου μας από την κ. Μαρία Παναγιωτάκη, υπεύθυνη του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Β/θμιας Εκπ/σης Ν. Ηρακλείου, στις 16 Νοεμβρίου 2016. Η κ. Μ. Παναγιωτάκη, ψυχολόγος-κοινωνιολόγος, ειδική σε θέματα εφηβικής ψυχολογίας, μας μίλησε αναλυτικά για την ψυχολογία και τα προβλήματα της εφηβικής ηλικίας, παρουσίασε λεπτομερώς τα ψυχο-σωματικά συμπτώματά που προκαλεί η τοξικομανία (ελαφριάς και βαριάς μορφής) και επέμεινε στις ψυχο-κοινωνικές συνιστώσες του προβλήματος της χρήσης των ναρκωτικών, δίνοντας έμφαση στην εφηβική αντιδραστικότητα και ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, στη χαμηλή αυτοεκτίμηση, στα κακά πρότυπα και στον μιμητισμό των εφήβων, καθώς και στο αίσθημα απόγνωσης που γεννούν στην εφηβική ψυχή τα οικογενειακά και οικονομικο-κοινωνικά προβλήματα και αδιέξοδα. Η κ. Παναγιωτάκη υποστήριξε, βασιζόμενη σε στοιχεία από σχετικές έρευνες, ότι η πιο κρίσιμη ηλικία για την έναρξη της χρήσης ναρκωτικών ουσιών είναι η ηλικία των 14-15 ετών, όταν ο έφηβος που βρίσκεται πια στον προθάλαμο του Λυκείου αρχίζει να κάνει τολμηρούς πειραματισμούς και προκλητικές απόπειρες αυτονόμησης, να αμφισβητεί την εξουσία και τα ??πρέπει?? των ενηλίκων αλλά, ταυτόχρονα, να μιμείται συνήθειες και συμπεριφορές τους (δυστυχώς, όχι τις καλύτερες και τις πιο ωφέλιμες) και, γενικά, να ακροβατεί λόγω αντιδραστικότητας, έλλειψης πείρας, και συχνά χαμηλής αυτοεκτίμησης και κακής ψυχολογίας ανάμεσα στη λογική της αυτοσυντήρησης και στον παραλογισμό της αυτοκαταστροφής. Για να πείσουν εαυτούς και ? τους ενηλίκους ότι το υπάκουο και απόλυτα χειραγωγούμενο παιδί δεν υπάρχει πια και ότι απαιτούν τον απόλυτο σεβασμό της ελευθερίας τους αρχίζουν να προκαλούν αρχικά με φερσίματα ενηλίκων (ποτό, τσιγάρο) και πάνω στο θέριεμα της εξάρτησης και της αντίδρασης ή απόγνωσης οδηγούνται στο σκληρό ροκ των παραισθησιογόνων τοξικών ουσιών. Η ομιλήτρια, επίσης, τόνισε ότι η εφηβική αντιδραστικότητα που οδηγεί στην παραβατικότητα της τοξικομανίας δεν οφείλεται μόνο σε ηλικιακά και ίσως και σε κοινωνικά αίτια αλλά και στην αγωγή των εφήβων και ειδικά στο πόσο ανεπτυγμένη διαθέτουν την αίσθηση των ορίων στη συμπεριφορά και στις ενέργειές τους. Ένα μη οριοθετημένο παιδί είναι πολύ ευάλωτο σε ακραίες και επικίνδυνες συμπεριφορές και επιλογές. Ο ρόλος της οικογένειας και του σχολείου, κατέληξε, είναι καθοριστικός για τη δημιουργία του αξιακού και ηθικού πλαισίου που θα διασφαλίσει την ομαλή κοινωνική προσαρμογή του εφήβου και θα τον προστατεύσει από την παραβατικότητα. Η κατακλείδα της ήταν: το σχολείο την παραβατικότητα των ναρκωτικών την αντιμετωπίζει με την προσπάθεια να μυήσει τον έφηβο στη λογική της οριοθετημένης ελευθερίας, του αλληλοσεβασμού και του αυτοσεβασμού και να δώσει λύσεις ή παρηγοριά στα προβλήματα, στους προβληματισμούς ή στα αδιέξοδά του. Οι αυστηρές τιμωρίες και ο αποκλεισμός του παραβάτη, μπορεί σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις να επιβάλλονται, όμως ούτε τη διαταραγμένη λογική και ψυχή του εφήβου θεραπεύουν ούτε καλές παιδαγωγικές πρακτικές συνιστούν.
Τον κύκλο των ενημερωτικών δράσεων έκλεισε με τη δική του πλούσια σε πληροφορίες και ενδιαφέρουσα παρουσίαση ο Διοικητής του αστυνομικού σώματος της Δίωξης των Ναρκωτικών στον Ν. Ηρακλείου, κ. Καρανδινός, ο οποίος αναφέρθηκε αναλυτικά στα είδη των ναρκωτικών ουσιών, στα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά αίτια που ενθαρρύνουν την παραγωγή και τη διακίνηση των ναρκωτικών, στις διαστάσεις του φαινομένου της χρήσης ναρκωτικών από εφήβους και στα αίτιά της και, τέλος στις τραγικές συνέπειες, ατομικές και κοινωνικές από τη χρήση των τοξικών ουσιών. Δεν υπάρχουν ακίνδυνα, λίγο επικίνδυνα και πολύ βλαβερά ναρκωτικά. Τα ναρκωτικά είναι λιποταξία-παραίτηση από τη ζωή, αργός θάνατος, αυτοκαταστροφική επιλογή, αυτοκαταδίκη σε ένα κόσμο παραβατικότητας και περιθωρίου και ακριβοπληρωμένης ψευδαίσθησης ευτυχίας. Δυστυχώς, κατέληξε, ούτε η πολιτεία ούτε τα Μ.Μ.Ε. έχουν τη θέληση και την μπόρεση να πατάξουν την παγκόσμια Λερναία Ύδρα της διακίνησης ναρκωτικών, το πολυκέφαλο αιμοβόρο τέρας του που παράγει άφθονο μαύρο χρήμα σε βάρος του πιο ελπιδοφόρου και δημιουργικού τμήματος της κοινωνίας, των νέων ανθρώπων. Και με νόημα αναρωτήθηκε: «Μήπως κάποιοι εκεί στα υψηλά οικονομικά και πολιτικά στρώματα της κοινωνίας οδηγούν τους νέους στην αδρανοποίηση των ναρκωτικών, γιατί φοβούνται την επαναστατικότητά τους και τον αγνό ιδεαλισμό τους;»
Το ίδιο αναρωτιόμαστε και εμείς!
Δημοσιογραφική ομάδα του Γυμνασίου Γαζίου